Η έκφραση των συναισθημάτων και η σημασία της

Όταν βάζουμε τα συναισθήματά μας σε λέξεις, δηλαδή όταν μιλάμε με ένα φίλο ή θεραπευτή, ή όταν γράφουμε τις σκέψεις και τα συναισθήματά μας, μας βοηθά να νιώσουμε καλύτερα.

Μια νέα μελέτη απεικόνισης του εγκεφάλου από τους ψυχολόγους του UCLA αποκαλύπτει το γιατί. Όταν οι άνθρωποι βλέπουν μια φωτογραφία από ένα θυμωμένο ή φοβισμένο πρόσωπο, έχουν αυξημένη δραστηριότητα στην περιοχή του εγκεφάλου που ονομάζεται αμυγδαλή, η οποία ενεργοποιεί μία σειρά από βιολογικά συστήματα για την προστασία του οργανισμού σε περιόδους κινδύνου που μας κατακλύζουν με ορμόνες για δράση, όπως η αδρεναλίνη.

Οι ορμόνες αυτές εμποδίζουν τα κέντρα της λογικής να επανακτήσουν τον έλεγχο. Η λειτουργία αυτή είναι σωτήρια σε ένα περιβάλλον γεμάτο άμεσους κινδύνους, όπως ήταν στα πρώιμα χρόνια της εξέλιξης του ανθρώπου, όπου οι αντιδράσεις έπρεπε να είναι άμεσες προκειμένου να επιβιώσει. Όμως σήμερα, οι αντιδράσεις χωρίς συνείδηση του τί κάνουμε και γιατί, συνήθως έχει δυσάρεστες συνέπειες.

Η απλή ονομάτιση των συναισθημάτων κατευνάζει την αμυγδαλή, το κέντρο απόκρισης κινδύνου στον εγκεφάλου που πυροδοτεί τα  αρνητικά συναισθήματα. Όταν βλέπουμε ένα θυμωμένο πρόσωπο και απλώς το αποκαλούμε θυμωμένο, η αντίδραση στην αμυγδαλή θα είναι πολύ μειωμένη. Όταν ονοματίζουμε τα δυσάρεστα συναισθήματά μας, τα συνειδητοποιούμε και μπορούμε να ελέγχουμε περισσότερο τις αντιδράσεις μας. Χωρίς λοιπόν να πιέζουμε τον εαυτό μας να αισθανθεί καλύτερα, το να αναγνωρίζουμε και να εκφράζουμε τα πραγματικά μας συναισθήματα το πετυχαίνει.

Τι εννοούμε ακριβώς όταν λέμε «τα πραγματικά μας συναισθήματα»? Συχνά, αντί να αποδεχτούμε και να αποκαλύψουμε τα βαθιά μας συναισθήματα, εκφράζουμε άλλα που αποτελούν αντίδραση στη συμπεριφορά του άλλου ανθρώπου. Παραδείγματα τέτοιων αντιδραστικών συναισθημάτων είναι ο θυμός, η ζήλεια, η απογοήτευση και συνήθως μας απομακρύνουν από τους άλλους και δυσκολεύουν την επικοινωνία. Αντίθετα, τα πιο βαθιά και αυθεντικά συναισθήματα μας κάνουν πιο ευάλωτους, για παράδειγμα η θλίψη, ο φόβος, η ντροπή και η μοναξιά, αλλά μας φέρνουν πιο κοντά στον εαυτό μας και στους άλλους. Για παράδειγμα, συχνά πίσω από τον θυμό και τη ζήλεια κρύβεται ο φόβος ότι ο άλλος θα μας εγκαταλείψει ή θα μας προδώσει. Όταν εκφράζουμε αυτά τα συναισθήματα, τότε η ευεργετική διάσταση της έκφρασής τους είναι πολύ μεγαλύτερη.

Κλείνοντας, ένας τρόπος για να έχουμε ενημερότητα και συνείδηση των συναισθημάτων μας είναι να εστιάσουμε μέσα μας, να δώσουμε προσοχή στο πώς αισθανόμαστε την παρούσα στιγμή και να μιλήσουμε μόνο για αυτό.

Μπορούμε να πούμε για παράδειγμα «τώρα αισθάνομαι θυμωμένος» ή «νιώθω πολύ άγχος αυτή τη στιγμή» ή «αυτό είναι χαρά» ή «αυτή τη στιγμή νιώθω γαλήνη» κ.α.

Είναι σημαντικό να μην μένουμε προσκολλημένοι σε συναισθήματα του παρελθόντος, με το να τα επαναλαμβάνουμε μηχανικά, αλλά να κάνουμε επαφή με τον εαυτό μας πριν εκφράσουμε το συναίσθημά μας.

Επίσης σημαντικό είναι να μην κατακλυζόμαστε από ένα μόνο συναίσθημα, σαν να είμαστε εμείς οι ίδιοι αυτό το συναίσθημα, αλλά να κάνουμε χώρο και στα υπόλοιπα συναισθήματα που υπάρχουν μέσα μας.

-Lieberman Matthew D., “Verbalizing Feelings Makes Sadness, Anger And Pain Less Intense.” Medical News Today, MediLexicon, Intl., 28 Jun. 2007.

– Goleman Daniel (1998), Συναισθηματική Νοημοσύνη. Αθήνα: Ελληνικά Γράμματα

-Johnson, S.M. (2008), Hold Me Tight: Seven Conversations for a Lifetime of Love. New York: Little Brown