Η αξία της περιέργειας

Η λέξη περιέργεια συχνά συνδέεται με την διάθεση να μάθουμε πληροφορίες για ενα θέμα, ένα πρόσωπο, μία κατάσταση. Ο στόχος μας, χωρίς να το συνειδητοποιούμε, συνήθως είναι να επιβεβαιώσουμε αυτά που ήδη ξέρουμε ή πιστεύουμε. Σύγχρονες έρευνες στην ψυχολογία συνδέουν την περιέργεια με την δημιουργικότητα, την καινοτομία την χαρά και την ενσυναίσθηση. Τί είδους περιέργεια όμως? Στις έρευνες αυτές η περιέργεια χρησιμοποιείται σαν αντίθετη έννοια απο αυτήν που περιγράψαμε παραπάνω και αφορά την επιθυμία να αναζητήσουμε το καινούργιο, το άγνωστο μέσα στο γνωστό. Η περιέργεια δεν περιγράφει απλώς ενα ανοιχτό μυαλό αλλά την διάθεση να αποδεχτούμε προκλήσεις που θα μας κάνουν να υπερβούμε τα όριά μας. Η περιέργεια δηλώνει την διάθεση να αλλάξουμε εμείς οι ίδιοι μέσα απο τις εμπειρίες μας και την αλληλεπίδρασή μας με τον κόσμο.

Ζούμε σε εναν κόσμο που οι παλιές σταθερές της εργασίας, της οικονομικής- κοινωνικής- πολιτικής κατάστασης, του γάμου, της οικογένειας έχουν δώσει την θέση τους σε μία όλο και μεγαλύτερη ρευστότητα και αβεβαιότητα. Η ρευστότητα αυτή ευνοεί την ανασφάλεια, τον φόβο και την διαμόρφωση περιοριστικών πεποιθήσεων, που μας πείθουν οτι οι επιθυμίες μας είναι ουτοπικές. Αυτή η απογοήτευση συχνά μας δημιουργεί μια αρνητική στάση και μας κάνει να είμαστε κλειστοί σε νέες προοπτικές. Κάποιες φορές, εναλλάσσεται με μία καταναγκαστική θετική σκέψη οτι “τα πράγματα θα πάνε καλά”, η οποία με την πρώτη δυσάρεστη εμπειρία ανατρέπεται και δίνει πάλι την θέση της στον φόβο.

Η πιο παραγωγική στάση στη ζωή είναι αυτή της δημιουργικής περιέργειας που οδηγεί στην διάθεση για εξερεύνηση… για εξερεύνηση της ζωής, του εαυτού μας, των άλλων και των σχέσεων. Μας βοηθάει να προσεγγίσουμε την αβεβαιότητα στην καθημερινότητά μας με μία θετική στάση. Αν και πιστεύουμε οτι η βεβαιότητα και ο έλεγχος των καταστάσεων μας φέρνει ικανοποίηση, είναι η αβεβαιότητα και η πρόκληση που φέρνουν πιο μακροπρόθεσμα οφέλη. Συνηθίζουμε να αποζητάμε την επιβεβαίωση των πεποιθήσεων που ήδη έχουμε, ψάχνουμε τις απαντήσεις στην “αποθήκη των πληροφοριών” μας και απαντάμε αυτό που ήδη ξέρουμε, που έχουμε δει, που έχουμε ζήσει. Όταν δεν κλειδώνει ο νους μας σε συμπεράσματα και δεν ερμηνεύουμε την πραγματικότητα βάσει αυτών αλλά είμαστε ανοιχτοί και περίεργοι, μπορούμε να δίνουμε χρόνο και προσοχή, να παρατηρούμε, να ακούμε, να νιώθουμε, δηλαδή να είμαστε παρόντες. Η στάση αυτή προκύπτει απο την επίγνωση οτι το μυστήριο της ζωής είναι πιο μεγάλο απο εμάς και οτι δεν μπορούμε να ελέγξουμε τί θα συμβεί.

Πώς μπορούμε να καλλιεργήσουμε την στάση της περιέργειας?

Το πρώτο που μπορούμε να κάνουμε είναι να αναγνωρίσουμε τις στιγμές που αισθανόμαστε άβολα. Όταν η αυτόματη τάση μας είναι να αποφύγουμε μία κατάσταση, τότε αυτό είναι σημάδι οτι υπάρχει κάτι καινούργιο να δοκιμάσουμε και να επωφεληθούμε. Μπορεί η συζήτηση με έναν άγνωστο, που συχνά μας κάνει να αισθανόμαστε αμήχανα, να είναι μια καλή αρχή. Το δεύτερο βήμα θα ήταν να προσπαθήσουμε στην συζήτηση να μιλήσουμε για κάτι που πραγματικά μας ενδιαφέρει.

Κλείνοντας, ο δρ. Kashdan γράφει το εξής ενδιαφέρον στο βιβλίο του: “ο βαθμός στον οποίο είμαστε περίεργοι για τους αγαπημένους μας είναι καλύτερος δείκτης της αγάπης και της δέσμευσής μας σε αυτούς, ακόμα και απο το να είμαστε εκεί σε όλες τις δύσκολες στιγμές τους.”